La transformación conceptual del modelo político clásico del Estado en Tomás de Aquino

Autores

DOI:

https://doi.org/10.5294/dika.2019.28.2.5

Palavras-chave:

Estado, Tomás de Aquino, modelo político clássico, modelo político moderno, natureza

Resumo

The Conceptual Transformation of the Classic Political Model of the State in Thomas Aquinas

A transformação conceitual do modelo político clássico do Estado em Tomás de Aquino

Em termos conceituais, a história da teoria política apresenta, de modo geral, dois grandes modelos explicativos sobre o surgimento e os objetivos do Estado. Por um lado, um modelo clássico representado por Platão, Aristóteles e Cícero, que é caracterizado pelo propósito de conformar homens virtuosos. Por outro, um modelo próprio da Modernidade, que concebe o Estado como uma consequência para satisfazer as necessidades da vida, solucionar os conflitos entre os particulares e garantir sua preservação. Entre ambos os momentos históricos (Antiguidade e Modernidade), o pensamento político medieval esconde a chave para poder compreender essa virada. De fato, esse aspecto foi advertido faz tempo por Arendt, Habermas e, muito mais recentemente, por Bertelloni. Focados nessa temática, este trabalho tem o objetivo de analisar como é apresentado, em Tomás de Aquino, esse deslocamento a partir de uma (in)consciente ressemantização do conceito de natureza (phýsis/natura), e devido à emergência de um contexto de enunciação especial que possibilitou a novidade.

Para citar este artículo / To reference this article / Para citar este artigo

Eduardo Esteban Magoja, “La transformación conceptual del modelo político clásico del Estado en Tomás de Aquino”, en Dikaion 28, 2 (2019), 333-354. DOI: https://doi.org/10.5294/dika.2019.28.2.5

Recibido: 22/11/2018

Aceptado: 07/12/2018

Publicado: 24/10/2019

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Eduardo Esteban Magoja, Facultad de Derecho, Universidad de Buenos Aires

Jefe de Trabajos Prácticos de Teoría General del Derecho

Facultad de Derecho

Universidad de Buenos Aires 

Referências

Barbado Viejo, Francisco (dir.), Suma Teológica de Santo Tomas de Aquino, edición bilingüe, 16 vols., Madrid, La Editorial Católica, 1956.

Burnet, John (ed.), Respublica. Platonis Opera, tomos IV-V, Oxford, Clarendon Press, 1905-1907.

Bywater, Ingram (ed.), Aristotelis. Ethica Nicomachea, Oxford, Clarendon Press, 1988.

Jaeger, Werner (ed.), Aristotelis Metaphysica, Oxford, Clarendon Press, 1957.

Marías, Julián y María Araújo (eds. y trads.), Aristóteles. Política, Madrid, Institutos de Estudios Políticos, 1951.

Rackham, Harris (ed. y trad.) Cicero. De Finibus Bonorum et Malorum, London, Heinemann, 1931.

Ross, William David (ed.), Aristoleʼs Physics, Oxford, Clarendon Press, 1936.

Susemihl, Franz (ed.), Aristotelis Politicorum libri octo: cum vetusta translatione Guilelmi de Moerbeka, Leipzig, B. G. Teubneri, 1872.

Tursi, Antonio (trad.), Tomás de Aquino, Del reino, Buenos Aires, Losada, 2003.

Arendt, Hannah, La condición humana, Buenos Aires, Paidós, 2009 (primera edición 1958).

Argüello, Santiago, “El lenguaje de la causalidad de nuestras acciones: hacia una resignificación del dominus en Tomás de Aquino”, Pensamiento 71 (267) (2015), pp. 565-586. DOI: https://doi.org/10.14422/pen.v71.i267.y2015.002

Bailly, Anatole, Dictionnaire Grec-Français, Paris, Hachette, 2000.

Benz, Ernst, The Eastern Orthodox Church: Its Thought and Life, New York, Routledge, 2017.

Bertelloni, Francisco, “¿El destino del Estado, coincide o no con el de sus dioses?, en Anales de Historia Antigua, Medieval y Moderna 37-38 (2005), pp. 105-118. Recuperado de http://revistascientificas.filo.uba.ar/index.php/analesHAMM/article/view/3513

Bertelloni, Francisco, “¿Qué significa ‘politica’ en STh. I, q. 96, a. 4? Sobre la génesis de la semántica de un vocablo”, en José Meirinhos y Olga Weijers (eds.) Florilegium mediaevale. Études offertes à Jacqueline Hamesse à l’occasion de son éméritat (col. Textes et Études du Moyen Âge, 50), Louvain-La-Neuve, 2009, pp. 19-37.

Bertelloni, Francisco, “Algunas reinterpretaciones de la causalidad final aristotélica en la teoría política medieval”, Cadernos de Historia e Filosofía da Ciencia, 15 (2) (2005), pp. 343-372. Recuperado de https://www.cle.unicamp.br/eprints/index.php/cadernos/article/view/620

Bertelloni, Francisco, “El surgimiento de la scientia política en el siglo XIII”, en Hugo Zurutuza, et al. (comps.), El hilo de Ariadna. Del tardoantiguo al tardomedioevo, Rosario, Homo Sapiens, 1996, pp. 178-179.

Bertelloni, Francisco, “Facere de necessitate virtutem. El principio conservatio sui en la teoría política medieval”, en Devs mortales, 11 (2015), pp. 9-39.

Bertelloni, Francisco, “Natura multipliciter dicitur. Variantes en el uso de natura en la teoría política medieval a partir de la segunda mitad del siglo XIII”, en Scripta 4 (2) (2011), pp. 11-29. Recuperado de http://revistas.uncu.edu.ar/ojs/index.php/scripta/article/view/395

Chappell, Timothy, “‘Naturalism’ in Aristotle’s Political Philosophy,” en Ryan Balot (ed.), A Companion to Greek and Roman Political Thought, Oxford, Wiley-Blackwell, 2009, pp. 382-398.

Corso de Estrada, Laura, “Oikeíosis. Ciceronian Reading and XIII Century Receptions”, en Alejandro Vigo (ed.), Oikeíosis and the Natural Basis of Morality. From Classical Stoicism to Modern Philosophy, Hildesheim, G. Olms, 2012, pp. 67-94.

Engberg-Pedersen, Troels, The Stoic Theory of Oikeiosis: Moral Development and Social Interaction in Early Stoic Philosophy, Aarhus, University Press, 1991.

Fortin, Ernest, “St. Thomas Aquinas”, en Leo Strauss y Joseph Cropsey (eds.), History of Political Philosophy, Chicago, University Press, 1987, pp. 248-275.

Fried, Johannes, Donation of Constantine and Constitutum Constantini: The Misinterpretation of a Fiction and Its Original Meaning, Berlín, Walter de Gruyter, 2007.

Giuseppina, Magnaldi, L’οἰκείωσις peripatetica in Ario Didimo e nel De finibus di Cicerone, Florencia, Le Lettere, 1991.

Habermas, Jürgen, Teoría y praxis, Madrid, Tecnos, 1987.

Hobbes, Thomas, Leviatán: o la materia, forma y poder de una república eclesiástica y civil, Buenos Aires, FCE, 2007 (primera edición 1651).

Kullmann, Wolfgang, “Man as a political animal in Aristotle”, en David Keyt y Fred Miller, Jr. (eds.), A Companion to Aristotle’s Politics, Oxford, Blackwell, 1991, pp. 94-117.

Liddell, Henry George y Robert Scott, A Greek-English Lexicon, Oxford, Clarendon Press, 1996.

Locke, John, Second Treatise of Government, Indianapolis, C.B. Macpherson, 1980 (primera edición 1690).

Magnavacca, Silvia, Léxico técnico de filosofía medieval, Buenos Aires, Miño y Dávila, 2014.

Mársico, Claudia, “El status de la pólis sana en La República de Platón”, en Diálogos 74 (1999), pp. 149-167. Recuperado de https://www.academia.edu/5276428/El_status_de_la_p%C3%B3lis_sana_en_la_Rep%C3%BAblica_de_Plat%C3%B3n

Mayhew, Robert, Aristotle’s Criticism of Plato’s Republic, Lanham, Rowman & Littlefield, 1997.

Reeve, Christopher, “The naturalness of the polis in Aristotle,” en Georgios Anagnostopoulos (ed.), A Companion to Aristotle, Oxford, Wiley-Blackwell, 2009, pp. 512-525.

Soares, Lucas, Platón y la política, Madrid, Tecnos, 2010.

Ullmann, Walter, Historia del pensamiento político en la Edad Media, Barcelona, Ariel, 2013.

Publicado

2019-10-24

Como Citar

Magoja, E. E. (2019). La transformación conceptual del modelo político clásico del Estado en Tomás de Aquino. Díkaion, 28(2). https://doi.org/10.5294/dika.2019.28.2.5

Edição

Seção

Artigos